Τι είναι Αριστερά;

Επειδή οι λέξεις φθείρονται από την πολλή χρήση – ας επιχειρήσω μία ανανέωση των όρων Αριστερά-Δεξιά.

Οι πρώτοι Αριστεροί ήταν αστοί. Εκείνοι ήταν τότε οι επαναστάτες. Η Αριστερά γεννήθηκε στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση, πριν την Επανάσταση, όταν οι Αριστοκράτες και ο Κλήρος πήραν τα δεξιά έδρανα και οι Αστοί τα αριστερά.

Που ουσιαστικά σημαίνει πως από την αρχή Αριστεροί ήταν εκείνοι που ήθελαν να αλλάξουν τα πράγματα, ενώ Δεξιοί όσοι επέλεγαν τη Συντήρηση. Και σήμερα αυτό είναι για μένα το κριτήριο. Χαμογελάω όταν μερικές φορές βλέπω την Δεξιά να επιχειρεί μεταρρυθμίσεις και την Αριστερά να γαντζώνεται στο υπάρχον…

Πριν χρόνια έγραφα: Πρώτο χαρακτηριστικό του αριστερού είναι ή αναζήτηση και δεύτερο η βούληση για ανατροπή. Βέβαια, εφόσον ψάχνει, δεν αποδέχεται δόγματα, τσιτάτα, ιδεολογίες, έτοιμες λύσεις. (Αυτά ανήκουν στους συντηρητικούς). Είναι ανοιχτός σε όλες τις σκέψεις. Σαν τον επιστήμονα μελετάει, δοκιμάζει, αναθεωρεί. Αποδέχεται το λάθος.

Από αυτό προκύπτει ότι, αντίθετα με την καθιερωμένη άποψη, η αριστερά δεν είναι ιδεολογία – είναι στάση ζωής. Ανησυχία και ευαισθησία. Αυτός που πιστεύει σε μία ιδεολογία (ακόμα και τον Μαρξισμό) δύσκολα μπορεί να είναι αριστερός. Γιατί ο αγώνας του αποσκοπεί περισσότερο στην επικράτηση της ιδεολογίας του και λιγότερο στην απελευθέρωση και την ευτυχία των ανθρώπων.

Ο πραγματικός αριστερός δεν πιστεύει σε δόγματα αλλά σε αξίες. Πιστεύει στην ελευθερία. Την αλήθεια. Την δικαιοσύνη. Σίγουρα ενδιαφέρεται για ισότητα – αλλά ισότητα με ελευθερία. (Αν χαθεί η ελευθερία, η ισότητα γίνεται ισότητα φυλακής). Μόνο η ελευθερία οδηγεί στην ουσιαστική ισότητα. Διότι εμπεριέχει και την ελευθερία από διακρίσεις.

Αλλά εγώ θα έθετα στην κορυφή των αξιών την έννοια αξιοπρέπεια. Κι ας μοιάζει «αστική». Το να δώσεις σε κάθε άνθρωπο αξιοπρέπεια σε κάθε στιγμή – να ο δικός μου ορισμός της αριστεράς.

Δεν είναι τυχαίο ότι το δικαίωμα στην αξιοπρέπεια είναι το πρώτο στην Χάρτα Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ…


Νίκος Δήμου Εφημερίδα LIFO 28.2.08